Zojuist is bekend geworden dat Apax, eigenaar van 47,5% van de aandelen PCM Uitgevers en stemrechthouder over nog eens 5%, op korte termijn uit het concern stapt. De aandelen zullen (helemaal of grotendeels) worden overgenomen door Stichting Democratie en Media, momenteel eigenaar van 41,9% van de aandelen maar na de op handen zijnde transactie in het bezit van minimaal 80%.
Aad Stoop, secretaris en woordvoerder van het bestuur van Stichting Democratie en Media, hoopt dat de transactie uiterlijk eind februari zijn beslag zal krijgen. Volgens hem zal hierdoor een “stabielere” situatie in het bedrijf ontstaan.
Hubert Smeets wijdt in De Groene overigens een paar weinig opwekkende bespiegelingen aan de gevolgen voor het concern.
Hoe de nieuwe verhoudingen er precies uit gaan zien is nog onduidelijk, omdat ook de twee kleine aandeelhouders – Stichting de Volkskrant (4,3%) en Stichting ter Bevordering van de Christelijke Pers (1,3%) – naar rato Apax-aandelen kunnen overnemen. Onbekend is nog of zij van die mogelijkheid gebruik willen maken.
Stoop zegt niets over de motieven van Apax te weten. “Zij hebben er ongetwijfeld hun gedachten en berekeningen voor, maar die ken ik niet”, zegt hij.
Maar ze hebben er natuurlijk wel iets over losgelaten naar u toe.
Nou, eigenlijk niet echt. Wij hebben hen gevraagd of ze geïnteresseerd waren hun aandelen aan ons te verkopen en daar zijn we in goed overleg uitgekomen. Zo is het gegaan.
Beviel de samenwerking met Apax u tot nu toe prima?
Ja , ik denk dat het een heel gezonde samenwerking is geweest in de afgelopen jaren.
In een eerder gesprek dat ik met u had, sprak u de hoop uit dat Apax het concern niet zou willen splitsen.
Ja, dat klopt. We hebben daarover nog weleens van mening verschild, en dat is er uiteindelijk ook niet van gekomen.
Sluit u uit dat dat nu alsnog gaat gebeuren?
Nou …(aarzelt) we hebben in ieder geval heel duidelijk gemaakt dat wij vinden dat de kranten en educatieve uitgeverij voor het concern behouden moeten blijven. Maar dat geldt niet voor andere onderdelen, zoals Bohn Stafleu van Loghum en PCM Algemene boeken. Als we daarvoor de juiste koper vinden (het Duitse Springer Verlag zou, naar verluidt, belangstelling hebben om BSL over te nemen, TvS), zouden we daar niet per definitie tegen zijn. Maar dat is niet in eerste instantie aan ons als aandeelhouder. Het is aan de Raad van Bestuur en aan de Commissarissen om daar iets zinnigs over te zeggen.
Welke gevolgen heeft deze transactie voor het concern?
Ik voorzie geen directe gevolgen. De lijn die er nu is wordt gewoon gevolgd. Wat we belangrijk vinden is rust in het bedrijf en consistentie in de bedrijfsvoering. Wij hebben geen radicale plannen. We moeten nu ook gaan luisteren naar de andere aandeelhouders, RvB, RvC en, last but not least, de Centrale Ondernemingsraad.
(update)
De heer Joop Krant, adviseur van Apax (hij adviseerde de Britten in 2004 ook bij de binnentreding in PCM), zegt ons dat de Stichting er “erg op aangedrongen heeft” om het belang in PCM terug te kopen. “Ze hebben ons een voorstel gedaan en daar zijn we uit gekomen.”
En voor welke prijs?
Over de modaliteiten worden geen mededelingen gedaan.
Deze uitstap is toch eerder dan gepland. Heeft Apax zijn financiële doelstellingen al bereikt?
De prijs die overeengekomen is, komt voldoende tegemoet aan de wensen van Apax als investeerder.
Waarom is de beursgang niet doorgegaan?
Die zou pas rond 2009 aan de orde zijn, maar daarvoor heb je wel een gunstig klimaat van beurs, onderneming en sector nodig. En dan moet ook iedereen er wat in zien, moet je iets kunnen aanbieden aan beleggers, een voldoende transparante onderneming die rijp is om een IPO te doen. Dat is naar mijn mening op dit moment nog niet het geval.
Weer een bewijs van een investeerder zittend in teveel verschillende vakgebieden op te grote afstand. Alleen financieel gewin staat genoteerd als maandelijks agenda punt. Actief meedoen in het ontwikkelen van een broodnodig strategisch beleid is niet het uitgangspunt. De gratis krant die PCM zou willen uitgeven standde puur op de te hoge kosten, welke door Apax niet werden toegekend. Dus zeer operationeel korte termijn denken.
Eén verkeerd woord door wie dan ook uit de directie wordt meteen vertaald in winst of verlies, ofwel blijven of exit. Op die manier is een bedrijf niet of nauwelijks te besturen.
Aandeelhouders zijn altijd een blok aan het been, ze willen meer rendement dan op een spaarrekening bij een bank. Tegelijkertijd binden ze het management door ze te verplichten ook beperkt aandelen te kopen. Zie die centen maar eens terug te krijgen wanneer de ‘exit brief’ binnenrolt.
Nee, gewoon één eigenaar, die zelf ook nog gewoon als directeur meewerkt is de beste oplossing. Dus ik zou zeggen: opsplitsen, de onderlinge titels binnen PCM zijn alleen maar elkaars concurrenten in alle opzichten. De synergie van het ‘gezamenlijke’ is ver te zoeken. Nu maar hopen dat er bij een eventuele opsplitsing echte ondernemers opstaan, die dus niet gaan voor het aandeelhouderschap, maar tegen een redelijk loon gewoon ondernemer willen zijn.
Tot slot: het is niet belangrijk om groot te zijn, maar goed!
Een paar vragen blijven open.
Hoe betaalt de Stichting Democratie en Media deze aankoop? Zoeken ze een andere financier? Betekent dit dat de kranten – net als bij de overname van Dagbladunie door PCM (gefinancierd door ING) en de verkoop aan Apax – opnieuw moeten bloeden voor het aflossen van leningen?
Deze stichting heeft een voldoende royaal gevulde kas, volgens ingewijden.
PCM is nu zwaar overgefinancierd en heeft een negatief vermogen. De stichting Democratie en Media heeft naar schatting van het FD nog 100 mln na de transactie van koop van Apax aandelen en dat is niet veel als PCM nog wat wil. Er is dus een nieuwe partner/financier nodig om nieuwe stappen te zetten daar helpt verkoop van de Algemene boekengroep en Bohn Stafleu wel wat aan, maar niet genoeg, zie Bartjens in het FD vandaag – een uitstekende anlyse – of mijn blog ‘Een storm woedt door media land’ http://www.rostco.com
PCM wil ‘rust en consistentie in de bedrijfsvoering, we hebben geen radicale plannen’ alsdus de motivatie van de Aad Stoop, secretaris en woordvoerder van het bestuur van Stichting Democratie en Media. Initieel was de reden ondermeer om op basis van een financiele eigenaar met ruimere middelen de strategie verder uit te rollen.
De huidige situatie is een weinig rooskleurige met een enorme financiering en negatief eigen vermogen. Alleen komt de Stichting hier niet uit wat weer betekent: nieuwe aandeelhouders. Volgens mij geeft dit niet echt rust. Wat nu in de tussentijd met het AD, ochtendkrant bij het NRC, NRC Next? Hoe om te gaan met de steeds verder oprukkende gratis kranten, uitblijvende advertentie groei en matig bezette persen? Alhoewel de verkopen van oa. Arrow, Bohn Stafleu wat lucht zullen geven voor de korte termijn is de rust wel heel betrekkelijk. De redactie’s zullen niet verder door kunnen investeren in hun titels en de echt succesvolle concepten kunnen niet verder worden uitgerold. Als deze rust te lang duurt wordt het wel dodelijk stil.